TET तयारीतील स्मार्ट रणनीती: वेळ वाचवा आणि गुण वाढवा
परिचय
महाराष्ट्र शिक्षक पात्रता परीक्षा (TET) ही शिक्षक होण्याचे स्वप्न साकार करण्यासाठी महत्त्वाची पायरी आहे. TET परीक्षेचा अभ्यासक्रम प्रचंड आहे, आणि त्यासाठी वेळ मर्यादित आहे. त्यामुळे उमेदवार शेकडो तास मेहनत करतात पण अपेक्षित निकाल मिळवू शकत नाहीत.
सर्वात मोठी समस्या म्हणजे अनेक विद्यार्थी अशा घटकांवर वेळ घालवतात ज्यावर प्रश्न येत नाहीत किंवा फार कमी येतात. याउलट, काही महत्वाचे घटक वाचले जात नाहीत.
मागील काही वर्षांच्या प्रश्नपत्रिकांचे सखोल विश्लेषण दर्शवते की योग्य डेटा व अनुभवावर आधारित ‘स्मार्ट स्टडी’ केल्यास वेळ वाचतो आणि गुण वाढतात. या लेखात त्यातील महत्त्वाचे निष्कर्ष, धोरणे, टिप्स आणि सराव पद्धती स्पष्ट करत आहोत.
१. TET आणि इतर स्पर्धा परीक्षांतील फरक
सामान्य गैरसमज: अनेक विद्यार्थी TET ची तुलना बँक परीक्षा, TCS किंवा IBPS परीक्षा पद्धतीशी करतात.
- बँक / TCS / IBPS परीक्षा: ट्रिक्स, शॉर्टकट्स, वेगवान गणितावर भर.
- TET परीक्षा: संकल्पनात्मक अभ्यास, मूलभूत नियम, MPSC पॅटर्नवर आधारित.
यामुळे चुकीच्या पद्धतीने तयारी केल्यास वेळ वाया जातो आणि गुण कमी मिळतात.
२. मराठी व्याकरणाचे धोरण
सामान्य चुका: सर्व घटकांवर समान वेळ घालवणे; कमी प्रश्न येणाऱ्या घटकांवर जास्त वेळ देणे.
मागील प्रश्नपत्रिकांचा डेटा
| घटक | मागील प्रश्न संख्या | धोरण |
|---|---|---|
| प्रयोग | 1-2 | फक्त वाचा, सविस्तर नाही |
| समास | 1-2 | फक्त ओळख करून घ्या |
| संधी | 1-2 | हलक्या अभ्यासाने पुरेसे |
| शब्दांच्या जाती | 29 | सखोल सराव, उदाहरणांसहित |
| साहित्य | 29 | सविस्तर अभ्यास, तर्कसंगत प्रश्नांसह |
धोरण
कमी महत्त्वाच्या घटकांना वाचनावरच मर्यादित ठेवा. जास्त प्रश्न येणाऱ्या घटकांना पूर्ण सखोल अभ्यास करा.
प्रॅक्टिकल टिप्स
- दररोज शब्दांच्या जातीचे १० नवीन शब्द / वाक्यांसह.
- साहित्य घटकासाठी मागील ५ वर्षांचे प्रश्नपत्रिका सराव.
- आठवड्यातून एकदा सर्व घटकांची ताळमेळ (revision).
३. गणितातील उलट अभ्यास पद्धती
सामान्य पद्धत: विद्यार्थी पहिले प्रकरण → दुसरे → तिसरे… कमी महत्त्वाच्या घटकांवर वेळ वाया जातो.
मागील प्रश्नपत्रिकांचा डेटा
| घटक | प्रश्न संख्या | धोरण |
|---|---|---|
| घातांक | 17 | आधी सराव करा |
| संख्या ज्ञान | 13 | आधी सराव करा |
| वर्ग / वर्गमूळ / घनमूळ | 9 | आधी सराव करा |
| स्तंभलेखन | महत्त्वाचे | आधी सराव करा |
| काळ-काम-वेग | 2 | नंतर सराव करा |
| सांख्यिकी | 2 | नंतर सराव करा |
| पदावली | 2 | नंतर सराव करा |
उलट अभ्यास पद्धती
जास्त प्रश्न येणाऱ्या घटकांचा अभ्यास सुरुवातीला करा. कमी महत्त्वाचे घटक नंतर करा. सुरुवातीला गुण जमा होतात आणि आत्मविश्वास वाढतो.
प्रॅक्टिकल टिप्स
- आठवड्यातून एकदा mock test घ्या, जिथे जास्त गुण मिळवणाऱ्या घटकावर लक्ष ठेवा.
- गणिताच्या सविस्तर नोट्स तयार करा – formula, shortcut, concept.
- दररोज १ तास जास्त महत्वाच्या घटकासाठी ठेवा.
४. बालमानसशास्त्र: प्रत्येक घटक महत्त्वाचा
या विषयात selective study चालत नाही. जवळपास सर्व घटकांवर प्रश्न आले आहेत. प्रत्येक घटक व्यवस्थित वाचा आणि नोट्स तयार करा.
उदाहरण
- बालकांचे मानसिक विकास टप्पे
- शिकण्याच्या पद्धती
- प्रेरणा व वर्तनाचे प्रकार
- शिक्षकाची भूमिका आणि विद्यार्थ्यांशी संवाद
प्रॅक्टिकल टिप्स
- दररोज १-२ टॉपिक्सचे नोट्स तयार करा.
- प्रत्येक टॉपिकवर ५-१० सराव प्रश्न.
- आठवड्यातून संपूर्ण syllabus review.
५. इंग्रजी: Vocabulary व Grammar यांचा समतोल
Vocabulary वर भर देणे आणि Grammar दुर्लक्षित करणे ही सर्वसाधारण चूक आहे. संतुलित अभ्यास आवश्यक आहे.
मागील प्रश्नपत्रिकांचा डेटा
| घटक | प्रश्न संख्या | टिप्स |
|---|---|---|
| Antonyms | 16 | दररोज १० शब्दांसह सराव |
| One Word Substitution | 12 | वाक्यांसह सराव |
| Error Detection | 11 | नियमांसह सराव |
| Articles | 9 | Grammar book + examples |
| Figures of Speech | 9 | उदाहरणांसह सराव |
| Conjunctions | 8 | नियम + सराव प्रश्न |
| Prepositions | 8 | वाक्यांसह सराव |
प्रॅक्टिकल टिप्स
- दररोज १५ मिनिटे Grammar rules revise करा.
- दररोज १०-१५ नवीन words + usage.
- Mock tests मध्ये Error Detection, Articles, Conjunctions सराव करा.
६. वेळ व्यवस्थापन आणि तयारीचे धोरण
| दिवस | विषय | वेळ |
|---|---|---|
| सोमवार | मराठी व्याकरण (महत्त्वाचे घटक) | 2 तास |
| मंगळवार | गणित (जास्त गुण घटक) | 2 तास |
| बुधवार | बालमानसशास्त्र | 2 तास |
| गुरुवार | इंग्रजी (Vocabulary + Grammar) | 2 तास |
| शुक्रवार | गणित (कमी गुण घटक) | 1 तास |
| शनिवार | मराठी साहित्य + शब्दांची पुनरावृत्ती | 2 तास |
| रविवार | Mock Test + Review | 3 तास |
७. Mock Test आणि Revision
- दर आठवड्याला एकदा full-length Mock Test घ्या.
- चुकीचे प्रश्न नोंदवा आणि पुन्हा सराव करा.
- Mock Test मध्ये Exam like environment तयार करा.
निष्कर्ष
TET मध्ये यश मिळवण्यासाठी स्मार्ट स्टडी महत्त्वाची आहे. डेटा-आधारित धोरण, योग्य वेळ व्यवस्थापन, आणि प्राधान्यानुसार तयारी केल्यास गुण वाढतात आणि वेळ वाचतो.
महत्त्वाचे मुद्दे:
- TET = MPSC style → TCS/IBPS पेक्षा वेगळे लक्ष.
- मराठी व्याकरण: जास्त प्रश्न येणाऱ्या घटकांना प्राधान्य.
- गणित: उलट अभ्यास पद्धत.
- बालमानसशास्त्र: प्रत्येक घटक महत्त्वाचा.
- इंग्रजी: Vocabulary + Grammar संतुलित.
- वेळ व्यवस्थापन + Mock Test.
या रणनीतींचा वापर केल्यास तयारी अधिक परिणामकारक होते आणि परीक्षा यशस्वी होण्याची शक्यता वाढते.



































































































