1.0 प्रस्तावना: ऑनलाइन अर्ज प्रक्रियेचे महत्त्व

महाराष्ट्र सरकारने Learner’s License (शिकाऊ वाहन परवाना) मिळवण्याची प्रक्रिया पूर्णपणे ऑनलाइन करून नागरिकांसाठी मोठी सोय उपलब्ध करून दिली आहे. यामुळे RTO कार्यालयात जाण्याची गरज कमी झाली आहे, रांगा नाहीत, आणि प्रक्रिया अधिक पारदर्शक व जलद झाली आहे.

महत्त्वाची अट: तुमच्या आधार कार्डवर मोबाईल नंबर लिंक असणे अनिवार्य आहे — यावरून OTP येऊन ओळख पुष्टी होते.

2.0 अर्ज करण्यापूर्वीची पूर्वतयारी: आवश्यक कागदपत्रे आणि माहिती

ऑनलाइन अर्ज सुरू करण्यापूर्वी खालील गोष्टी तयार ठेवल्यास अर्ज जलद आणि अडथळ्यांशिवाय पूर्ण होईल:

• आधार कार्ड: नाव, जन्मतारीख आणि पत्ता अचूक असावा; मोबाईल नंबर आधारशी लिंक असणे आवश्यक.
• मोबाईल फोन: आधारशी लिंक केलेला मोबाईल नंबर OTP मिळवण्यासाठी जवळ ठेवा.
• सहीचा नमुना (Scanned Signature): पांढऱ्या कागदावर स्पष्ट सही करून स्कॅन/फोटो काढा. (साइज: 10–20 KB; Dimension: width 1956px x height 1000px)
• इंटरनेट आणि पेमेंट पर्याय: UPI, डेबिट/क्रेडिट कार्ड किंवा नेटबँकिंग उपलब्ध असावे.

ही तयारी पूर्ण झाल्यावर तुम्ही parivahan.gov.in या अधिकृत पोर्टलवर अर्ज करू शकता.

3.0 ऑनलाइन अर्ज भरण्याची सविस्तर प्रक्रिया

खालील स्टेप्स काळजीपूर्वक फॉलो करा — प्रत्येक पायरी महत्त्वाची आहे.

3.1 परिवहन वेबसाइटवर नेव्हिगेशन

1. वेबसाईटवर जा: parivahan.gov.in.
2. ‘Online Services’ → ‘Driving License Related Services’ निवडा.
3. राज्य म्हणून Maharashtra निवडा आणि ‘Apply for Learner Licence’ क्लिक करा.

3.2 अर्ज सुरू करणे आणि आधार प्रमाणीकरण (Aadhaar Authentication)

Apply for Learner Licence वर क्लिक केल्यानंतर पुढील सूचनांचे पालन करा:

1. ‘Continue’ वर क्लिक करा; ‘General’ कॅटेगरी आणि ‘Applicant does not hold any Driving/Learner Licence’ पर्याय निवडा.
2. तुम्हाला 2 पर्याय दिसतील:
   • Submit via Aadhaar Authentication — तुमचा आधार आणि लिंक मोबाइल असल्यास हा पर्याय निवडा (सर्वे कार्य घरबसल्या पूर्ण).
   • Submit without Aadhaar Authentication — जर आधारावर मोबाईल लिंक नसेल तर हा पर्याय; या परिस्थितीत RTO वर जावे लागेल.
3. आधार प्रमाणीकरणासाठी: आधार नंबर टाका → ‘Generate OTP’ → तुमच्या मोबाईलवर आलेला OTP भरा → Terms & Conditions स्वीकारा → ‘Authenticate’ क्लिक करा.

3.3 अर्ज भरणे (Application Form Filling)

आधार प्रमाणीकरण यशस्वी झाल्यावर तुमची माहिती आपोआप फॉर्ममध्ये भरली जाईल; तरीही सर्व माहिती काळजीपूर्वक तपासा.

• RTO Office: आधार पत्त्यानुसार उपलब्ध RTO निवडा.
• शैक्षणिक पात्रता: सर्वोच्च शैक्षणिक पात्रता निवडा.
• रक्तगट, मोबाइल नंबर, आपत्कालीन नंबर: तुम्हाला माहिती असल्यास भरा.
• ओळखीची खूण: तुमच्या शरीरावरील कायमस्वरूपी ओळख खूण नमूद करा.
• वाहनाचा प्रकार (Class of Vehicle):
  • Motorcycle With Gear (MCWG)
  • Light Motor Vehicle (LMV)

3.4 स्व-घोषणापत्र (Self-Declaration Form 1) आणि अर्ज सबमिट

Form 1 मध्ये तुमची शारीरिक तंदुरुस्ती विषयी माहिती देणे आवश्यक आहे. नमूद केलेल्या स्टेप्सचे अनुसरण करा:

1. ‘Self-Declaration (Form 1)’ भरून दुस-या प्रश्नासाठी ‘Yes’ आणि इतरांसाठी ‘No’ निवडा.
2. अवयवदान (Organ Donation) संबधित प्रश्न तुमच्या इच्छेनुसार भरा.
3. अर्ज सबमिट झाल्यावर तुम्हाला एक Application Number मिळेल — हा क्रमांक नोंदवून ठेवा.
4. प्रिंट किंवा PDF म्हणून जतन करावयाची कागदपत्रे:
   • Acknowledgement Slip
   • Pre-filled Application Form
   • Form 1 (Self Declaration)

3.5 सही अपलोड करणे (Signature Upload)

1. ‘Upload Signature’ वर क्लिक करून स्कॅन केलेली सही अपलोड करा (10–20 KB; 1956x1000px).
2. जर फाईल साईज किंवा डायमेन्शन जास्त असेल तर ऑनलाइन इमेज कंप्रेसर वापरा आणि पुन्हा अपलोड करा.
3. सही अपलोड झाल्यावर ‘Save Photo and Signature Image Files’ क्लिक करा.

3.6 शुल्क भरणे (Fee Payment)

अर्ज आणि सही अपलोड झाल्यानंतर ऑनलाईन फी भरणे आवश्यक आहे:

पेमेंट साठी SBI ePay किंवा उपलब्ध पेमेंट गेटवे वापरा — UPI, डेबिट/क्रेडिट कार्ड किंवा नेटबँकिंगद्वारे पेमेंट करा. पेमेंटReceipt PDF म्हणून सेव्ह करा.

4.0 अर्ज सबमिट केल्यानंतर: परीक्षेची तयारी आणि प्रक्रिया

पेमेंट यशस्वी झाल्यानंतर तुम्हाला ऑनलाइन टेस्टची तयारी करावी लागेल. ही टेस्ट पास करणे आवश्यक आहे — पास होताच तुम्हाला Learner’s License डाउनलोड करण्याचा पर्याय मिळतो.

4.1 ‘Road Safety Tutorial’ पाहणे (अनिवार्य)

परीक्षेच्या आधी परिवहन वेबसाईटवर उपलब्ध Road Safety Tutorial व्हिडिओ पूर्ण पाहणे अनिवार्य आहे. तुम्हाला अर्ज क्रमांक आणि OTP वापरून लॉगिन करावे लागेल.

4.2 ऑनलाइन शिकाऊ परवाना चाचणी (Learner License Test)

टेस्टची काही महत्त्वाची वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:

• प्रश्न संख्या: 15 प्रश्न
• उत्तीर्ण निकष: किमान 9/15 प्रश्न बरोबर (६०% पेक्षा जास्त)
• भाषा: मराठी, हिंदी, इंग्रजी
• तुरंत निकाल: चाचणी संपल्यानंतर स्क्रीनवर निकाल लगेच दिसतो
• वेबकॅमरा: काही वेळा वेबसाइट तुमच्या डिव्हाइसच्या वेबकॅमचा वापर करून प्रॅक्टिकल/ओळख पुष्टी करू शकते — त्यामुळे चाचणी देताना वेबकॅम उपलब्ध ठेवणे चांगले.

सरकारी पोर्टलवरील ‘Sample Question Paper’ आणि ‘Mock Test’ वापरल्यास परीक्षेची चांगली तयारी होईल.

5.0 निष्कर्ष आणि पुढील पायऱ्या

ऑनलाइन पद्धतेमुळे लर्निंग लायसन्स मिळवणे आता सोपे आणि वेगाने झाले आहे. परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर तुम्ही लगेचच Form 3 (Print Learner Licence) वापरून तुमचे लायसन्स डाउनलोड करू शकता.

काही शेवटच्या सूचना:

• Application Number: सुरक्षित ठेवा — पुढील सर्व त्रांझॅक्शन्ससाठी आवश्यक.
• Payment Receipt: PDF म्हणून सेव्ह करा.
• सही प्रत: उच्च दर्जाची स्कॅन प्रत ठेवा; जर स्कॅन चांगली नसेल तर अपलोडमध्ये समस्या येऊ शकते.

FAQ — सर्वसाधारण प्रश्न

Q1: आधारवर मोबाईल लिंक नसल्यास काय करावे?

A: Submit without Aadhaar Authentication हा पर्याय निवडा. तुम्हाला नंतर कागदपत्र पडताळणीसाठी RTO कार्यालयाला प्रत्यक्ष जावे लागेल.

Q2: माझ्याकडे वेबकॅम नाही — मी परीक्षेला बसू शकेन का?

A: बहुतेक वेळा सामान्य ऑनलाइन टेस्टसाठी फक्त संगणक/लॅपटॉप पुरेसे असतात; परंतु काही वेळा प्रॉक्सिमिटी किंवा ओळख साठी वेबकॅम आवश्यक पडू शकते. शक्य असल्यास वेबकॅमचा पर्याय उपलब्ध ठेवा किंवा जवळच्या इंटरनेट कॅफेमध्ये जाऊन टेस्ट द्या.

Q3: Application Number हरवला तर काय?

A: तुम्ही parivahan पोर्टलवर ‘Check Application Status’ किंवा ‘Retrieve Application’ पर्यायाद्वारे आवश्यक माहिती शोधू शकता; तसेच पेमेंट Receipt किंवा ईमेल/SMS मेसेजमध्ये अर्ज क्रमांक तपासा.

तुम्हाला हवं असल्यास पुढे मी काय करू शकतो

• ही HTML फाईल पूर्णपणे कॉपी-पेस्ट करण्यायोग्य स्वरूपात जतन करून देऊ शकतो.
• Feature image (600×420 px) तयार करून HTML मध्ये एम्बेड करण्यासाठी PNG/JPEG देऊ शकतो.
• तुम्हाला हवा असल्यास मी तुमच्यासाठी एक प्रिंट-फ्रेण्डली CSS (केवळ फॉन्ट कलर वापरून) जोडू शकतो.