सरकारी आपत्ती निवारण पॅकेज: शासन निर्णयाची (GR) सविस्तर माहिती

१. प्रस्तावना: शासन निर्णय (GR) म्हणजे काय आणि तो का महत्त्वाचा आहे?

सार्वजनिक प्रशासनाच्या अभ्यासकांसाठी, शासन निर्णय (Government Resolution – GR) हे शासनाच्या कामकाजाचे एक महत्त्वाचे साधन आहे. पूर किंवा अतिवृष्टीसारख्या संकटाच्या वेळी नागरिकांना मदत पोहोचवण्यासाठी शासन ज्या औपचारिक आदेशाद्वारे निधी आणि सवलती जाहीर करते, त्याला ‘शासन निर्णय’ म्हणतात. हा एक कायदेशीर दस्तऐवज असतो जो मदत कार्याची दिशा आणि व्याप्ती निश्चित करतो.

आपत्ती व्यवस्थापन हे केवळ मदत वाटप नसून, ते राज्याच्या आर्थिक आणि सामाजिक स्थिरतेची पायाभरणी करणारे धोरणात्मक कार्य आहे. हा शासन निर्णय त्याचेच एक उत्तम उदाहरण आहे.

हा दस्तऐवज ९ ऑक्टोबर २०२५ रोजी जारी झालेल्या एका विशिष्ट शासन निर्णयाचे विश्लेषण करतो. या जीआरनुसार, जून ते सप्टेंबर २०२५ दरम्यान अतिवृष्टी आणि पुरामुळे प्रभावित झालेल्या राज्यातील २५३ तालुक्यांसाठी एक विशेष मदत पॅकेज घोषित करण्यात आले आहे. चला, या पॅकेजमध्ये समाविष्ट असलेल्या विविध प्रकारच्या मदतीचा सविस्तर आढावा घेऊया.

२. मानवी जीवितहानी आणि दुखापतीसाठी आर्थिक सहाय्य

कोणत्याही नैसर्गिक आपत्तीमध्ये मानवी जीवितहानी आणि दुखापत हे सर्वात मोठे नुकसान असते. शासन या नुकसानीची भरपाई करण्यासाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करते:

• मृत व्यक्तींच्या कुटुंबीयांना मदत: ₹४ लाख
• ४०% ते ६०% अपंगत्व: ₹७४,०००
• ६०% पेक्षा जास्त अपंगत्व: ₹२.५ लाख
• रुग्णालयात १ आठवड्यापेक्षा जास्त: ₹१६,०००
• १ आठवड्यापेक्षा कमी: ₹५,४००

३. घरे आणि निवाऱ्याच्या नुकसानीसाठी मदत

आपत्तीमुळे लोकांची घरे उद्ध्वस्त होतात. शासनाने घरांच्या नुकसानीसाठी खालील मदत निश्चित केली आहे:

४. पशुधन आणि उपजीविकेच्या नुकसानीसाठी सहाय्य

ग्रामीण कुटुंबांसाठी पशुधन हे उत्पन्नाचे साधन असते. शासनाने खालीलप्रमाणे मदत ठरवली आहे:

• दुधाळ जनावरे: ₹३७,५००
• ओढकाम करणारी जनावरे: ₹३२,०००
• वासरे: ₹२०,०००
• शेळी/मेंढी: ₹४,०००
• कोंबडी: ₹१०० प्रति पक्षी

५. शेती पिके आणि जमिनीच्या नुकसानीसाठी मदत

५.१. पीक नुकसानीसाठी भरपाई

५.२. शेतजमिनीच्या नुकसानीसाठी भरपाई

• गाळ काढण्यासाठी: ₹१८,००० प्रति हेक्टर
• दरड कोसळून जमीन वाहून गेल्यास: ₹४७,००० प्रति हेक्टर

६. इतर व्यावसायिक नुकसानीसाठी मदत

मत्स्य व्यवसायासारख्या इतर व्यवसायांनाही आपत्तीचा फटका बसतो. शासनाने त्यांच्यासाठीही मदत दिली आहे:

• बोटीची दुरुस्ती: ₹६,०००
• पूर्णपणे नष्ट झालेली बोट: ₹१५,०००
• जाळ्यांची दुरुस्ती: ₹३,०००
• पूर्णपणे नष्ट झालेली जाळी: ₹४,०००

७. अतिरिक्त सवलती आणि माफी

थेट आर्थिक मदतीव्यतिरिक्त शासन नागरिकांवरील आर्थिक ताण कमी करण्यासाठी काही सवलती देते:

• जमीन महसुलात सूट
• सहकारी कर्जाचे पुनर्गठन
• शेती कर्ज वसुलीस स्थगिती
• वीज बिलात माफी
• शालेय परीक्षा शुल्कात सूट (१०वी, १२वी)

८. मदत वाटपाची प्रक्रिया: पारदर्शकता आणि सुलभता

घोषित केलेली मदत लाभार्थ्यांपर्यंत जलद पोहोचावी यासाठी शासनाने पारदर्शक पावले उचलली आहेत.

• e-KYC ची गरज नाही: Agri Stack ID असलेल्यांना थेट DBT द्वारे मदत.
• पारदर्शकता: सर्व लाभार्थी यादी जिल्हा संकेतस्थळावर आणि गाव पातळीवर प्रसिद्ध केली जाईल.

९. निष्कर्ष: नागरिकांप्रति सरकारची जबाबदारी

हा शासन निर्णय हे दाखवतो की संकटकाळात शासन नागरिकांच्या पाठीशी ठामपणे उभे आहे. यातून तीन प्रमुख घटक दिसतात:

• तात्काळ मदत (मानवी व मालमत्ता नुकसान भरपाई)
• उपजीविकेचे पुनरुज्जीवन (शेती, पशुधन, व्यवसाय)
• आर्थिक भार कमी करणे (कर्ज व माफी योजना)

अशा प्रकारचे सर्वसमावेशक आपत्ती निवारण पॅकेज हे राज्याच्या सामाजिक स्थैर्याचे आणि नागरिकांप्रती जबाबदारीचे द्योतक आहे.

१०. परिशिष्ट: बाधित तालुक्यांची जिल्हानिहाय यादी

या शासन निर्णयानुसार बाधित झालेल्या २५३ तालुक्यांची जिल्हानिहाय यादी खालीलप्रमाणे आहे:

विदर्भ: यवतमाळ (१२), अमरावती (६), वाशिम (३), बुलढाणा (९), अकोला (५), चंद्रपूर (१४), वर्धा (७), नागपूर (१२), भंडारा (६), गोंदिया (७), गडचिरोली (१०)

पश्चिम महाराष्ट्र: सोलापूर (११), पुणे (७), कोल्हापूर (३), सातारा (३), सांगली (८)

मराठवाडा: अहिल्यानगर (१३), धाराशीव (८), लातूर (१०), परभणी (९), हिंगोली (३), संभाजीनगर (९), जालना (८), बीड (११)

कोकण: रायगड (१५), रत्नागिरी (७), ठाणे (५), पालघर (७)

उत्तर महाराष्ट्र: नाशिक (१५), जळगाव (४), नंदुरबार (६)

About the Author

आनंद रामा पोटे

Administrator

Visit Website View All Posts

महत्वाची महिती

आपके लिए सबसे अच्छा फ़ोन – 20000 से कम बजट में 🌾 “नुकसानभरपाई GR 2025: शेतकऱ्यांसाठी सरकारच्या ५ जबरदस्त घोषणा ज्या सगळ्यांना माहित असायलाच हव्यात!” 2% वाढीव महागाई भत्ता लागू | महागाई भत्ता काढण्यासाठी एक्सेल शीट “जीएसटी कपातीमुळे गाड्या आणि स्कुटरच्या किंमतीत मोठी घट : नवीन किंमत जाणून घ्या” 👉 “८वा वेतन आयोग – तुमचा बेसिक पगार टाकून जाणून घ्या अंदाजित पगारवाढ” “नवीन vs जुनी करप्रणाली | 2025-26 Tax Calculator मराठीत” शासकीय कर्मचारी वैद्यकीय बिल प्रक्रिया मार्गदर्शक 🚗 Tata Punch च्या किमतीत GST घट झाली तर काय होईल? घरबसल्या व्यवसायाची संधी: पीएम विश्वकर्मा शिलाई मशीन योजना महाराष्ट्रातील आमदारांचे वेतन, भत्ते आणि निवृत्तीवेतन मराठा-कुणबींचा ऐतिहासिक हक्क : शासनाचा मोठा निर्णय 💸 “पैशाची तंगी संपवा: मनी ब्लॉक्स तोडण्याचे ७ जबरदस्त उपाय!” “TET प्रकरणी शिक्षकांना मोठा दिलासा: शासनाची ५ मोठी निर्णयं – २०१३पूर्वीच्या शिक्षकांसाठी आशेचा किरण!” “🚗 जीएसटी कपात: गाड्या झाल्या स्वस्त – जाणून घ्या किती कमी होणार किंमत!” “आपली जन्म तारीख टाका आणि मिळवा निवृत्ती वय – सरकारी कर्मचारी Calculator (महाराष्ट्र & केंद्र शासन)” नवीन इन्कम टॅक्स स्लॅब व दर 2025-26 | मूल्यांकन वर्ष 2026-27 🌟 शासनाचा नवा GR: शिक्षकांचा पगारवाढ हिशोब करा थेट ऑनलाइन कॅल्क्युलेटरने 🔥 शासकीय कर्मचाऱ्यांसाठी मोठी खुशखबर : ८वा वेतन आयोग येतोय! तुमच्यासाठी सर्वोत्तम फोन – २०००० पेक्षा कमी बजेटमध्ये “भारतातील सर्वात मोठ्या 10 कंपन्या आणि त्यांची प्रचंड कमाई” प्रधानमंत्री कृषी सिंचन योजना (PMKSY) या योजनेचा अर्ज भरा त्वरीत “थेट कर्ज, प्रशिक्षण आणि व्यवसायासाठी या समाजातील युवकांना सुवर्ण संधी” लेक लाडकी योजना : महाराष्ट्रातील मुलींसाठी ₹1,01,000 आर्थिक मदत आणि शिक्षण संधी 🎯 “८वा वेतन आयोग: सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी मोठी खुशखबर – किती वाढणार पगार?” शिक्षक अतिरिक्त कसे होतात? संपूर्ण माहिती, नियम व पुनःस्थापना प्रक्रिया वसंतराव नाईक विमुक्त जाती व भटक्या जमाती विकास महामंडळाची कर्ज योजना घरगुती उपायांनी कमी करा वजन – मजेशीर स्टाईलमध्ये नितीन गडकरींची घोषणा: इलेक्ट्रिक वाहनांच्या किंमती कमी होणार — भारताच्या EV भविष्यातील एक महत्त्वाचे पाऊल 🏠 महाराष्ट्र बांधकाम कामगार घरकुल योजना – संपूर्ण मार्गदर्शक 30 वर्ष टिकणारी पॉवर बँक – मोबाईलसाठी भविष्याची क्रांती शासनाचे नवीन परिपत्रक : एकत्रित पेन्शन योजना (UPS) विरुद्ध राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS) १ ऑगस्टपासून शेतकऱ्यासाठी किसान क्रेडीट कार्ड लागू सूर्यकुमार यादव, पाकिस्तानी खेळाडू आणि हात न मिळवण्याचा प्रकरण पेन्शनसाठी कोणता विकल्प द्यावा ७५ शाळा/कॉलेजना वाढीव २०% अनुदान मंजूर! : तुमची शाळा/कॉलेज यादीत आहे का? उत्पन्न प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी सर्वसमावेशक मार्गदर्शक शाळांना सप्टेंबर अखेर मिळणार २०% टप्पा अनुदान — शासनाच्या अटी, प्रक्रिया आणि परिणाम शिक्षण शुल्क प्रतिपूर्ती योजनेत मोठा बदल: ₹8 लाखांची उत्पन्न अट रद्द, पण ‘नॉन-क्रिमीलेअर’ प्रमाणपत्र बंधनकारक 📰 लेख १: Maha eHRMS म्हणजे काय? महाराष्ट्र सरकारची सेवापुस्तक डिजिटलायझेशनमधील मोठी पायरी महाराष्ट्रातील शिक्षकांच्या वेतन सुधारणा : पगारवाढीच्या उपक्रमांचा सखोल अभ्यास आयकर 2025-26: नवे नियम, नवे प्रयोग, नवा भारत “भविष्याची बाईक? Acer Predator e-Bike बद्दल तुम्हाला माहित असायला हवे सगळं” महाराष्ट्रातील ZP शाळा बंद होणार? — शासनाच्या निर्णयावर ग्रामीण भागात संतापाची लाट “ई-श्रम कार्ड धारकांसाठी मोठी संधी! दरमहा ₹३००० पेन्शन — नोंदणी सुरू झाली” महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळ (MSRTC) 17,450 पदांसाठी मेगा भरती “मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना घोटाळा २०२५ : ११८३ अपात्र अधिकारी-कर्मचाऱ्यांवर कठोर कारवाई” या शाळांची मान्यता रद्द: १५ कोटींचे अनुदान लाटले रेशन कार्डधारकांनो, सावधान! या ५ चुकांमुळे तुमचे धान्य बंद होऊ शकते आणि सरकारी कारवाईही! “कर्मचाऱ्यांसाठी नवा धक्का! — ९ ते १२ तास कामाचे तास, संतापाचा भडका” पालकांसाठी महत्त्वाची बातमी: ७–१५ वयोगटातील मुलांचे आधार MBU-1 आता वर्षभर मोफत “AIचा स्फोट! जग संपणार का सुरु होणार स्वर्ग?” रेडिओचा शोध नेमका कोणी लावला? टेस्ला, मार्कोनी की जगदीश चंद्र बोस? 🚀 ISROचा भन्नाट प्रयोग – आता आपला डेटा अवकाशात, भांड्यात नाही हार्डडिस्कमध्ये! “२० लाख घरांचे स्वप्न: घरकुल योजनेत तुमची पात्रता आणि अर्ज प्रक्रिया” 📰 लेख ३: डिजिटल सेवापुस्तकाची क्रांती — Maha eHRMS प्रणालीमुळे प्रशासनात पारदर्शकता कशी वाढेल “गोबेकली टेपे: १२,००० वर्षे जुने मंदिर जे इतिहास पुन्हा लिहिते!” TAIT निकाल 2025: एक्सेल गुणयादीत तुमचं नाव शोधा फक्त एका सेकंदात! तुमचा YouTube चॅनल बदलणार! ५ नवीन अपडेट्स जे क्रिएटर्ससाठी गेम-चेंजर आहेत “40% GST शॉक! कोणत्या वस्तूंवर बसणार करवाढ? जाणून घ्या” “महाराष्ट्र शासनाचा ऐतिहासिक निर्णय: सर्व शिक्षकांना आरोग्य सुरक्षेचे कवच” तुमचा पगार किती? महाराष्ट्रातील कर्मचाऱ्यांसाठी झटपट वेतन कॅल्क्युलेटर अत्यावश्यक वस्तू संच योजना: बांधकाम कामगारांसाठी मोफत १० वस्तू मिळवा | ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया  लाडकी बहीण योजना अपडेट – ऑगस्ट व सप्टेंबर हप्ते लवकर जमा होणार महिलांचे आरोग्य आणि मासिक पाळी: संपूर्ण मार्गदर्शक चंगेज खान: मृत्यू आणि कबरीचे शतकानुशतके न उलगडलेले गूढ ✨ लॉटरी आणि AI: ChatGPT तुम्हाला श्रीमंत करू शकतो का? कोमट पाणी पिण्याचे फायदे.गरम पाणी कुणी पिऊ नये. 8 वा वेतन आयोग: पगारवाढीचे आश्वासन की जुमला? पडद्यामागील ४ धक्कादायक सत्ये “कामगारांसाठी सुवर्णसंधी — फक्त 5 मिनिटांत ई-श्रम कार्ड बनवा” ChatGPT वापरून ऑनलाइन पैसे कसे कमवायचे जानें ChatGPT से जुड़े 6 बड़े जोखिम, ये 5 बातें न करें शेयर, प्राइवेसी खतरे में… 🎬 रिव्ह्यू: दशावतार – पौराणिकतेच्या पलीकडचा रिव्हेंज थ्रिलर 🚆 पश्चिम-मध्य रेल्वे भरती २०२५ – २,८६५ जागांची सुवर्णसंधी बचत योजना आणि दीर्घकालीन गुंतवणूक 2025 | Tax बचत मार्गदर्शन मुख्यमंत्री रोजगार निर्मिती योजना (CMEGP) – संपूर्ण माहिती आणि मार्गदर्शन स्कुटीचा चोक चालु राहिल्यास होणारे गंभीर परीणाम 🏍️ “एकदा चार्ज, 500km मजा – Ola Roadster X चा दमदार अनुभव” “📱 सेलमधील गुपितं: फोन खरेदीपूर्वी वाचा ७ धक्कादायक सत्यं!” “शासकीय कर्मचाऱ्यांचा पगारवाढ कधी होणार? “१५,००० रुपयांचा थेट फायदा आणि नोकरीची हमी — काय आहे पंतप्रधान विकसित भारत रोजगार योजना?” “फक्त काही महिन्यांत लाखो कमवा! २०२५ मध्ये सर्वाधिक मागणी असलेले AI ऑटोमेशन कौशल्य” प्रधानमंत्री कृषी सिंचन योजना (PMKSY) – अर्ज प्रक्रिया व मार्गदर्शन “थोड्या पैशात मोठा फायदा – Mutual Funds, SIPs आणि Stocks मार्गदर्शन” “मुकेश अंबानींच मोठ पाऊल – जिओ भारत GPT आणि Reliance Intelligence ची सुरुवात” महाराष्ट्रातील शासकीय कर्मचाऱ्यांच्या रजा नियमांचे सविस्तर मार्गदर्शन “आभा आणि आयुष्मान कार्ड ऑनलाइन काढण्याची प्रक्रिया” 🚀 “सरकारची सुवर्णसंधी! फक्त काही कागदपत्रांत सुरू करा स्वतःचे आधार सेवा केंद्र” “भांडी घासायची झंझट संपली – Samsung AI Dishwasher आला मदतीला!” 🟢 मोठी बातमी! शिक्षण विभागाची बोगस लाडके शिक्षकांवर मोठी कारवाई – ४.८३ लाख शिक्षक-शिक्षकेतर कर्मचाऱ्यांच्या कागदपत्रांची फेरपडताळणी; बोगस शिक्षकांची नोकरी जाणार! 🟢 लेख २:सरकारी सेवापुस्तक आता ऑनलाईन! Maha eHRMS प्रणालीमध्ये नोंद कशी कराल? “सुप्रीम कोर्टाचा निर्णय: TET परीक्षा शिक्षकांसाठी बंधनकारक, फक्त या शिक्षकांना सुट” केसगळतीसाठी घरगुती आयुर्वेदिक तेल : 3 दिवसात केसगळती बंद अ‍ॅसिडिटी आणि GERD: कारणे, लक्षणे व सोपे घरगुती उपाय | Acid Reflux in Marathi सरकारी बँका vs खाजगी बँका: कोण जास्त फायदेशीर? आता फोन पे आणि गुगल पे साठी पैसे मोजावे लागनार का ? NPCI चे नवीन नियम Google Drive भरला आहे, रिकामा कसा करावा? – संपूर्ण व विस्तृत मार्गदर्शक “EV कार रेंज तुलना — कोणती इलेक्ट्रिक कार सर्वाधिक चालते? “फ्रिजचं गुपित: कोणते पदार्थ ठेवायचे आणि कोणते नाही?” 🎯 “फक्त काही क्लिकमध्ये मिळवा अधिवास प्रमाणपत्र! – संपूर्ण ऑनलाइन प्रक्रिया जाणून घ्या” स्मार्ट मीटर लावणे बंधनकारक आहे का? ग्राहकांनी वाचायलाच हवी अशी माहिती